Kaymakam, Tanzimat döneminden bu yana toplumun en önemli yönetim makamlarından biri olarak bilinir. Günümüzde hem prestij hem de sağladığı sosyal ve ekonomik haklarla dikkat çeken bu meslek, birçok kişinin hayalini süslemektedir. Kaymakam olmanın zorlukları kadar, sunduğu imkanlar da bu mesleği çekici kılmaktadır. Peki, kaymakam nasıl olunur? Kaymakam adaylarını bekleyen süreçler ve şartlar nelerdir?
Kaymakam Olma Şartları
Kaymakam olabilmek için belli başlı şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar hem akademik hem de yaş kriterlerini kapsar:
Eğitim Şartları:
- Yurt içindeki üniversitelerden veya diploma denkliği Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından onaylanmış yabancı üniversitelerden en az dört yıllık lisans eğitimi almış olmak.
- Lisans eğitiminin şu bölümlerden biri olması gerekmektedir:
- Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi, Kamu Yönetimi, İktisat, İşletme, Maliye, Finans, Ekonometrik, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri veya bu bölümlerle benzer ders içerikleri sunan diğer bölümler.
- Hukuk Fakültesi mezunu olmak.
- Alternatif olarak, mühendislik fakülteleri, tarih, sosyoloji, halkla ilişkiler ve tanıtım, psikoloji gibi bölümlerden mezun olup, yukarıdaki alanlarda tezli lisansüstü eğitim (yüksek lisans) yapmış olmak.
Eşdeğerlik Belgesi:
- Yukarıda belirtilen bölümlerden mezun olmayan adaylar, mezun oldukları bölümün müfredatının %80’inin belirtilen bölümlere karşılık geldiğini gösteren YÖK denklik belgesi sunmak zorundadırlar.
- Ayrıca, tezli lisansüstü eğitimini tamamlayan adaylar, noter onaylı diploma suretlerini veya mezuniyet belgelerini mülakat sınavı esnasında İçişleri Bakanlığı’na teslim etmelidir.
Yaş ve Askerlik Durumu:
- 01 Ocak 2025 tarihi itibariyle 35 yaşını doldurmamış olmak, yani 01.01.1990 ve sonrasında doğmuş olmak gerekmektedir.
- Askerlik durumu ile ilgili olarak adayların askerlik hizmetini yapmış, ertelemiş veya yedek sınıfa geçirilmiş olmaları gerekir. Askerlikle ilişkisi bulunmayan adaylar başvuruda bulunamazlar.
Diğer Şartlar:
- 1700 sayılı Dahiliye Memurları Kanunu’nun 2 ve 2/A maddesi ile 657 sayılı DMK’nın 48/A maddesinde yer alan şartları taşıyor olmak.
Kaymakam Adayı Sınav Süreci
Kaymakam olabilmek için başlıca şu adımlar izlenir:
Yazılı Sınav: İçişleri Bakanlığı tarafından, ÖSYM aracılığıyla yapılan yazılı sınav iki ana bölümden oluşur:
Genel Yetenek ve Genel Kültür Testi:
- Türkçe (14 soru)
- Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi (4 soru)
- Türkiye’nin Sosyo-Ekonomik Yapısı (10 soru)
- Demokratikleşme ve İnsan Hakları (6 soru)
Alan Bilgisi Testi:
- Anayasa Hukuku (13 soru)
- İdare Hukuku (18 soru)
- Türkiye’nin İdari Yapısı (14 soru)
- Mahalli İdareler (9 soru)
- Ekonomi (12 soru)
Mülakat: Yazılı sınavda başarılı olan adaylar, mülakata davet edilir. Kadro sayısının 4 katı kadar aday mülakat sürecine dahil edilir. Mülakatta; analitik düşünme becerisi, temsil yeteneği, genel kültür ve insan ilişkilerindeki yetkinlik gibi kriterler değerlendirilir.
Kaymakamların Sosyal Hakları ve Maaşları
Kaymakam maaşları, görev yapılan yer, derece-kademe, medeni durum ve hizmet yılı gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. 2024 yılı itibarıyla, 1. sınıf (1/4) kaymakam maaşı yaklaşık 74.944 TL olarak belirlenmiştir.
Yeni başlayan kaymakamların maaşları ise ortalama olarak 84.000 TL civarındadır.
Ayrıca, kaymakamların sahip olduğu sosyal haklar arasında lojman, ulaşım ve diğer sosyal güvence imkanları bulunmaktadır.
Bu bilgiler ışığında, kaymakamlık mesleğinin sunduğu ekonomik ve sosyal imkanlar, mesleğe ilgi duyanlar için önemli bir motivasyon kaynağı olmaktadır.